Osmanlı Devleti’nde Batı Tarzında Eğitim Veren İlk Askeri Yükseköğretim Kurumları Nelerdir?
Şimdi, zaman yolculuğuna çıkmaya hazır mısınız? Osmanlı’da Batı tarzı eğitim mi dediniz? Yani modernleşme çabalarıyla harmanlanmış bir dönemi hayal edin: Osmanlı, batı tarzı eğitim almak için askeri okulları açmaya karar veriyor, yani sadece sarıklı subaylar değil, okumuş, profesyonel subaylar da yetiştirmeye başlıyor! Ama Batı tarzı eğitim, peki, bunu kim nasıl başardı? Hadi bu konuda bir bakış açısı geliştirelim ve mizahi bir şekilde Osmanlı’nın askeri okullarıyla tanışalım!
Erkeklerin Stratejik ve Çözüm Odaklı Yaklaşımı: Her Şey Planlıydı
Erkekler genellikle çözüm odaklı düşünürler, değil mi? Hani her zaman planlı, düzenli, her adım hesaplı. Peki, Osmanlı’da Batı tarzı askeri okullar açılmaya karar verildiğinde nasıl bir yaklaşım sergilendi? İşte tam burada devreye giren birkaç stratejik hamle vardı.
İlk akla gelen okullardan biri, Mühendishane-i Bahr-i Hümayun’dur. 1773’te, III. Mustafa döneminde kurulan bu okul, aslında Osmanlı’nın batıya açılan pencereydi. Deniz mühendisliği eğitimi vermek üzere açılan okul, aslında modern denizcilik için yapılan ilk hamleydi. Hani o “bunu çözmeliyiz, bu işin içinde bir iş var!” diyen erkek yaklaşımı gibi, Osmanlı yönetimi de bu okulu kurarak denizcilik alanındaki batı etkilerini anlamaya çalışıyordu. Bu okulu, çözüm odaklı düşünmüş bir Osmanlı stratejisti gibi düşünebilirsiniz. Ama sadece stratejik hamle yapmakla kalmadılar, aynı zamanda öğrencilerini da Batı’da eğitim almış kişilerle donatmaya başladılar!
Sonra, 1795’te kurulan Mühendishane-i Berr-i Hümayun geldi. Kara mühendisliği eğitimini veren bu okul, Batı’nın askeri eğitimine odaklanmıştı. Yani Osmanlı, Batı tarzı eğitimin gerekliliğini anlamış ve stratejik hamlelerle ordusunu modernleştirmeye karar vermişti. Hatta bu okuldaki öğrencilerin eğitimleri bir nevi “askeri strateji” üzerineydi. Yani; erkeklerin her zaman çözüm aradığı gibi, bu okullar da doğrudan bir çözüm arayışıyla açıldı!
Kadınların Empatik ve İlişki Odaklı Yaklaşımı: Eğitim, Toplumun Geleceğiydi
Kadınlar ise genelde olaylara biraz daha empatik bakar, yani bir konuyu başlatan sadece stratejik düşünceler değil, toplumun geleceği ve ilişkileri de önemlidir. Peki, Osmanlı’da bu okullar kurulduğunda, orada eğitim gören askerlerin toplumla, halkla ve gelecekle nasıl ilişkileri vardı?
Batı tarzı eğitim, sadece bir orduyu değil, aynı zamanda bir toplumun da geleceğini şekillendirmeye yönelikti. Çünkü bir ülkenin askerleri sadece silahşörler değil, aynı zamanda o toplumun bilgili ve eğitimli bireyleri olmalıydı. Kadın bakış açısıyla bunu ele alırsak, eğitim sadece bireysel başarı için değil, toplumun daha sağlıklı bir şekilde gelişmesi için gerekliydi.
Örneğin, Askeri Tıbbiye okulu, hem askerlerin sağlık durumunu hem de savaş zamanlarında ihtiyaç duyulan tıbbi hizmetleri çözmek için kuruldu. Yani sadece askerlerin fiziksel gelişimi değil, onların sağlığı da düşünüldü. Sağlık ve eğitim, Osmanlı’da empatik bir bakış açısıyla birbirine bağlanmıştı. Bir asker hem eğitim almalı, hem de toplumuna faydalı olmalıydı. Bu okullar, askeri eğitimin yanı sıra, askerlerin toplumla ilişkisini de güçlendiriyordu.
Ve Sonuç: Batı Tarzı Eğitim, Osmanlı’da Devam Ediyor!
Osmanlı Devleti’nin Batı tarzı askeri eğitim sistemine adım atması, aslında sadece Batı’nın etkisini almak değil, aynı zamanda kendi sistemlerini modernize etmek için önemli bir adımdı. Mühendishane-i Bahr-i Hümayun ve Mühendishane-i Berr-i Hümayun gibi okullar, sadece askeri strateji değil, toplumun geleceği için büyük bir adımdı. Tabii ki, bu okullar sadece asker yetiştirmekle kalmadı, aynı zamanda eğitimdeki Batı etkisini de Osmanlı toplumunun her alanına yaymaya başladılar.
Sonuç olarak, Batı tarzı eğitim veren ilk askeri yükseköğretim kurumları, Osmanlı’nın modernleşme çabalarının erken örneklerinden biriydi. Ve belki de şunu söyleyebiliriz: Eğer bugün dünya çapında başarılı bir orduya sahipsek, o ordunun temelleri, Osmanlı’daki bu okullarda atılmıştır!
Peki, sizce Batı tarzı eğitim Osmanlı’ya nasıl bir katkı sağladı? Yorumlarda buluşalım, fikirlerinizi merak ediyorum!